Dit artikel gaat over het stenen gebouwtje aan het begin van de Dubbele Laan. Voor andere gebouwtjes met deze naam zie de doorverwijspagina.
De Soete Inval is een snoepwinkeltje in het Marerijk en is in zijn huidige vorm sinds 1994 te vinden aan het pad van Marerijk naar Reizenrijk. Het gebouw zelf was echter al vóór 1952 aanwezig in het park, en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad.
Inhoud
Snoep scheppen
Exterieur
Het rechthoekige, bakstenen gebouwtje staat parallel aan (het begin van) de Dubbele Laan met de ingang midden in de lange zijde aan deze laan. Met de rug ligt het aan het Anton Pieckplein en de ommuring hiervan sluit aan op het gebouwtje. Het gebouw vormt een eenheid met het aan de andere kant van de laan tegenover gelegen ensemble: een naar achter gelegen muur, met links daarvan ruimte voor de parkplattegrond en rechts verkooppuntje 't Suyker Huys.
Op het glooiend puntdak staat boven de dubbele deuren aan de voorkant het naambord, met daarop in haut reliëf een figuurtje dat ondersteboven vast zit in de een bijenkorf (daarover later meer). Op de drie andere zijden van het dak staat elk een bord met Oudhollandse snoepconsumenten en de opschriften 'Toverbal & Lolly', 'Zuurstok & Zwart-Wit' en 'Dropstok & Kaneel'.
Op de achtermuur aan de kant van het Anton Pieckplein is een vitrine aangebracht waarin bijen en snoep te zien zijn.
Interieur
Eenmaal binnengestapt valt direct de achterwand op waartegen over de volle lengte een grote kast staat met daarin bakken met tientallen soorten snoep, die je zelf in kartonnen puntzakken kunt scheppen in de maten klein, middel of groot of in een blikje. Boven de bakken zijn plexiglas kokers geplaatst die suggereren dat hier nog meer voorraad van het snoepgoed in zit (maar ze zijn slechts decoratief). Links en rechts in de kast en op de vensterbanken ernaast staat nog wat los voorverpakt snoepgoed en er is een vriezer voor ijsjes.
Links naast de ingang staat een meubel met daarop een zelfscankassa, en hierin is ook efficiënt een waterpunt voor het personeel weggewerkt. Rechts naast de ingang is een kassa en andere faciliteiten voor het personeelslid.
Rechts in het interieur hangt een bordje met een rijm:
Zoekend naar zoet, zo gedreven was hij
Nam hij een duik, in de korf van de bij
Toen zat hij klem, met beide benen buiten
Het bijenvolk boos, naar zoet kon hij fluiten
Nu moest hij zijn lust met bijensteken bekopen
Was hij maar 'De Soete Inval' binnengelopen
Dit thema van de bijen komt naast in het logo ook overal terug in het interieur. De grote kast is versierd met bijenkorfjes en er staan bijen op het drukwerk en er vliegt er een op het scherm van de kassa. Verspreid door de winkel, etalage en vitrine zijn elf uitvergrote bijen te vinden die verschillende snoep lijken te willen meenemen.
In de winkel klinkt een muziekloop van bijna een half uur die uniek is voor de locatie. Ook zitten hier geluidseffectjes in die muizen of andere dieren verbeelden die tijdens het snoepen dingen omgooien.
- Bijen in De Soete Inval
Vitrine achterkant: met spekje
Vitrine achterkant: twee bijen met fruithartje
Vitrine achterkant: met honingdrop
Interieur: op korfdecoratie
Interieur: met Engelse drop
Interieur: vliegend met gummybeer
Interieur: op korfdecoratie
Interieur: bij jelly beans
In etalage: twee bijen met bonbon
Digitaal: op startscherm zelfscankassa
Geschiedenis
Het gebouw is ouder dan de Efteling zelf. De functie, naam en het assortiment van dit Pieckse gebouwtje zijn in de loop der jaren aan nogal wat veranderingen onderhevig geweest:
Paardenstal
Het rechthoekige gebouwtje is oorspronkelijk gebouwd als paardenstal op het Efteling-terrein. Deze lag centraal in het actief gebruikte deel van het terrein, nabij de speeltuin. Ernaast lag een directiekantoortje (nu het Poppentheater).[1] Deze basisvorm heeft het altijd behouden. De twee deuren aan de achterkant hebben nog lang dienst gedaan - heden is er nog één van te zien, die overigens alleen nog decoratief is.
Souvenirwinkel
Als het Sprookjesbos in 1952 wordt geopend, wordt de paardenstal omgevormd tot Souvenirhuisje en verkoopt dan souvenirs als een parkboekje, beeldjes en ansichtkaarten. Het gebouwtje bestaat grotendeels uit vensters en is strategisch gelegen aan de aanlooproute richting het Sprookjesbos vanaf de ingang en speeltuin. Het entreeportaal met gestuukt geveltje bestaat dan nog niet. De eerste twee jaar werd het gerund door Jaap Schagen, die ook een juwelierszaak in Kaatsheuvel had.[2] Vanaf 1954 neemt de Efteling zelf de verkoop over, en opent aan de achterzijde het Anton Pieckplein.
In 1961 verhuist de inlichtingendienst van het Theehuis naar deze souvenirwinkel. In dit jaar opent ook de Sprekende plattegrond tegenover het gebouwtje.[3]
Tijdens de jaren zestig en zeventig blijft het gebouw de functie souvenirverkoop behouden. Onder andere de bekende Sprookjesalbums werden hier verkocht. Tegenover de winkel wordt in 1966 een klein verkooppunt van ansichtkaarten gebouwd, nu bekend als 't Suyker Huys.
De winkel in 1969
Achterzijde gebouw in 1976. Achter de vensters zijn de Sprookjesalbums te zien
Drukte voor De Soete Inval in 1978
Het Poffertje en Korfje
Midden jaren tachtig, waarschijnlijk na de sluiting van In den Spreeuwpot eind 1983, worden er poffertjes verkocht. In 1988 of 1989 komt er een deur in de voorzijde met daarvoor een uitbouw-entreeportaal, krijgt het gebouwtje een dubbele functie: rechts pofferverkoop (met bord 'Het Poffertje'), links souvenirverkoop onder de naam de Luxe Souvenirs, met onder andere veel van Anton Pieck zoals kalenders.
De poffertjes waren populair dus het huisje werd hiervoor te klein. Daarom werd in 1992 enkele meters verderop 't Poffertje geopend. De naam van het huisje verandert in 't Korfje en er worden weer souvenirs verkocht.
Poffertjes en souvenirs, zonder portaal, 1987
Souvenirverkoop (links) & Poffertjes (rechts), 1990
'Het Poffertje'-zijde, 1990
De Soete Inval
Al twee jaar later, in 1994, is er weer een wisseling van namen. De Soete Inval, de snoepwinkel bij de oude speeltuin heet voortaan "'t Korfje" en vice versa. Vanaf dit jaar heeft de Soete Inval haar huidige naam en assortiment.
De naam "De Soete Inval" stamt al uit 1954 en tooide toen nog weer een ander verkoophuisje in de speeltuin: De Soete Inval (stationsrestauratie) (zie aldaar voor meer geschiedenis van deze naam). Het mannetje-in-bijenkorf-afbeelding die Pieck bij de naam had bedacht, bleef bij de hernoeming in 1994 vooralsnog verbonden aan "'t Korfje" en kwam dus nu nog niet mee naar deze locatie - ze zouden pas in 2024 herenigd worden.
Bij de ingang vonden we (in elk geval vanaf 2001[4]) een klein bordje met een prent van Hans en Grietje met een rijmpje erbij, waaronder te lezen viel:
Hans en Grietje hadden hun buiken bol,
dus gooiden zij hier de bakken vol.
Nieuw interieur en aanpassing exterieur
In mei 2004 voorziet Marieke van Doorn het huisje van nieuwe, grote borden teksten 'Toverbal & Lollie', 'Zuurstok & Zwart-wit', 'Salmiak & Spek' en 'Dropstok & Kaneel', en rond het ingangspoortje werden kleurige spekken en krakelingen aangebracht - wellicht aansluitend op het Hans en Grietje-thema van het rijmpje bij de ingang. Ze is ook verantwoordelijk voor een herziening van de inrichting: aan het begin van seizoen 2005 wordt het interieur voor € 30.000,- opgeknapt.[5] Het heeft nu wat weg van een klassieke kruidenierszaak of apotheek. Ook is er een kleine toonbank, waar men verpakt snoep, snoepjes per stuk en wat souvenirs kan kopen.
- Bebording door Van Doorn in 2004
Met de extra borden van Van Doorn
Close-up 'Toverbal & Lollie'
Begin 2006 wordt onder leiding van Léon Weeterings het exterieur opnieuw aangepakt, omdat de wijzigingen van Van Doorn niet hadden geleid tot meer omzet. Het poortje voor de ingang wordt gesloopt, om het gebouwtje wat minder benauwd te maken. De borden van Van Doorn aan de voorzijde zijn weggehaald en vervangen door één nieuw bord ontworpen door Weeterings. Nadat deze veranderingen voltooid waren, was de jaaromzet met wel € 200.000,- gestegen.[5]
- Ontwerpen Léon Weeterings 2005
Ontwerp exterieur
Ontwerp naambord
In 2018 werden er weer kleine aanpassingen gedaan: de borden op de randen van het dak van het huisje die nog resteerden van de Van Doorn-decoratie uit 2004 werden in augustus vervangen door nieuwe, kleuriger exemplaren en illustraties van een man met een pet, een man met een hoge hoed en een vrouwtje met kapje, alle drie met snoepgoed. De opschriften bleven vrijwel gelijk: 'Toverbal & Lolly' (anders gespeld), 'Zuurstok & Zwart-Wit' en 'Dropstok & Kaneel'; het opschift 'Salmiak & Spek' verdween. Deze nieuwe afbeeldingen zijn aangebracht op een geprinte plaat bovenop het bestaande bord, waardoor het reliëf van de randen wat minder diep is geworden.
- Borden geplaatst in 2018
Zuurstok & Zwart-Wit
Toverbal & Lolly
Dropstok & Kaneel
Renovatie 2023-2024
In 2023 werd het exterieur gerenoveerd en werd binnen air conditioning aangebracht, waarvan de unit verstopt werd in een nieuwe groene kast aan de achterzijde. Gedurende de eerste helft van 2024 werd het interieur geheel opnieuw ingedeeld, naar een ontwerp van Bas van Rijsbergen. Om meer ruimte te creëren kwam een kast over de volledige lengte van de achterzijde van de winkel, gedecoreerd met bijen. Hierop prijkt ook de afbeelding van een figuur die in een korf vast zit, een Pieck-ontwerp dat al in de beginjaren bij de naam De Soete Inval hoorde toen dit nog de naam was van een houten gebouwtje bij het Kinderspoor. Die afbeelding tooide op dat moment nog 't Korfje in de Kleuterhof, dus werd daar verwijderd en 't Korfje hernoemd naar 't Speelkwartier. In de krappe snoepwinkel werd veel ruimte gecreëerd om vrij rond te kunnen lopen. Ook is er een zelfscankassa geïnstalleerd. Componist René Merkelbach maakte een klein half uur minuten durende muziekloop die het snoepscheppen omlijst, voorzien van geluidseffecten door Anouk Verdonk.
De renovatie verliep vanwege structurele problemen in het meer dan zeventig jaar oude gebouwtje langer dan gedacht. Om omzetderving tegen te gaan werd tegenover het gebouw een tijdelijke snoepverkoop gerealiseerd in een houten huisje.
- ↑ YouTube-serie De Magische Klok, aflevering #34 "Anton Pieckplein" (1 september 2023)
- ↑ Informatie ontvangen van familie Schagen (2025)
- ↑ "1951 - De Efteling 10 jaar - 1961", document persinformatie door Bob Venmans, uitgave 1961
- ↑ Wonderchat: TR 18 augustus 2001
- ↑ 5,0 5,1 'In Marerijk liggen de roots van Efteling', Brabants Dagblad, 05-07-2007