| Spookslot | |
|---|---|
 | |
| 44 jaar te gast bij de geesten | |
| Auteur | Axel van der Ende |
| Illustraties | Efteling Archief, Kris Van de Sande |
| Vormgeving | Jochem Musters |
| Taal | Nederlands |
| Onderwerp | Spookslot |
| Uitgever | De Efteling B.V. |
| Uitgavedatum | 29 augustus 2022 |
| Pagina's | 58 |
| Grootte | 23x313x229 mm |
| Uitvoering | gebonden |
| Oplage | eerste druk 2.500, totaal ± 10.000 |
| Prijs | € 25,- |
| Boeken | |
Spookslot - 44 jaar te gast bij de geesten is een boek over de geschiedenis van het Spookslot, een attractie die van 1978 tot 2022 in de Efteling stond, en is uitgegeven bij de sluiting daarvan.
Uiterlijk
Het boek heeft een zwarte linnen kaft met de titel "SpꙨꙨkslot - 44 jaar te gast bij de geesten", en twee vleermuisjes. Op de achterzijde staat de afbeelding van het spookje van het beroemde Spookslot-logo zoals dat gebruikt is op de parkeersticker en advertenties in 1978.
Hieromheen een stofomslag, met voorop de titel op een foto van het Spookslot bij avond - relatief recent gezien het al (onbedoeld) afgebrokkelde stuk gevel dat het slot in de laatste jaren ontsierde. Op de achterzijde eenzelfde foto van de achterzijde, ook recent gezien het aanwezige spatscherm bij de Witte Walvis, een flaptekst en een barcode die is voorzien van vleermuisjes.
Inhoud
Het boek start met een voorwoord, en daarna vijf Romeins genummerde hoofdstukken, die steeds beginnen met een titelpagina met de titel aangelicht door een kenmerkende fakkellantaarn uit de wachtrij. Elk hoofdstuk is ruim voorzien van beeldmateriaal, waarbij regelmatig zelfs ook bijschriften staan.
Het eerste hoofdstuk, Plannen en ontwerp, begint bij de eerste plannen in de jaren zestig voor een spookattractie, toen nog onder de aegis van Anton Pieck. Het Chinees Project uit 1974 komt aan de orde, dat overgaat in Project Spookruïne, onder de nieuwe hoofdontwerper Ton van de Ven. Er zijn twee pagina's met spookachtige Pieckontwerpen opgenomen, gevolgd door vijf pagina's met schetsen van Van de Ven voor de Spookruïne, bouwtekeningen en foto's van drie verschillende maquettes.
In De Bouw draait het om heel veel bouwfoto's. In twee halve pagina's tekst wordt het volledige bouwproces samengevat in getallen, jaartallen en datums en gebruikte inspiratiebronnen voor technieken. Ook is één pagina gereserveerd voor krantenknipsels over het aankomende slot. In een fotoserie worden de drie vormgevers Joop de Bont, Henk Smulders en Henny Knoet in het voetlicht gezet. Op de laatste pagina staat een algemene plattegrond van het gebouw met de wachtrij, voorshowelementen en hoofdshow.
De opening van de attractie krijgt een toegewijd hoofdstuk. Dit gaat in op de totstandkoming van de leeftijdsgrens "vanaf 8 jaar", op de officiele opening met staatssecretaris Hazekamp en toneelgroep The Phantom Captain, telegrammen van Pieck en ballonpost en de tv-uitzending van Voor De Vuist Weg. Ook de daags na de opening uitgezonden Kate Bush-special komt hier aan bod. Het eindigt met een grote foto van de graaf die uit zijn sarcofaag omhoog komt.
Hoofdstuk Techniek en muziek gaat in op de bijzondere technieken die gebruikt werden om de show tot leven te brengen, gevat in een voetreis door de attractie van wachtrij tot hoofdshow. Je vindt hier foto's van zowel de techniek als het resultaat voor de schermen. Op een dubbele pagina staat een grote foto van de Oosterse Geest naast het uitgeschreven verhaal zoals dat verteld werd door Tom van Beek, en gelijkvormig staat naast een close up van de viool de bladmuziek van het begin van de Danse Macabre.
Het laatste hoofdstuk Door de jaren heen heeft van alles wat: de bergbeklimmers die het slot als oefenlocatie gebruikten, het 25-jarig jubileum, de geschiedenis van de horeca en Matroos Gijs, entertainment en waar je het Spookslot elders in de Efteling kunt zien. Souvenirs komen aan bod: een hele pagina is gereserveerd voor hoe het Spookslot afgebeeld is geweest in de Fotoboekjes, welke souvenirs er nog meer waren en op welke albums de muziek is uitgebracht. Hierna volgt over twee pagina's een blik op de hoofdshow door de zes vensters, waaromheen een niet-uitgevoerd ontwerp voor de aankleding van die ramen is aangebracht. Er wordt geclaimd dat het vijfde raam de favoriete plek van Ton van de Ven zou zijn. Tot slot nog twee fotopagina's met 18 recente foto's die details uit de attractie en van het gebouw in beeld brengen.
Het boek sluit af met een epiloog. Op de linkerpagina staat in een door Ton van de Ven ontworpen omlijsting (nogmaals) de laatste anderhalve zin van het vertelde verhaal, maar omgezet en aangepast naar de verleden tijd: '...en de verwensing was verbroken', gevolgd door 'Spookslot 1978-2022'. De rechterpagina toont een silhouet van de klapperende deur uit de hoofdshow.
Geschiedenis
Totstandkoming
In januari 2022 maakte de Efteling bekend dat het Spookslot na 44 jaar gesloopt zou gaan worden. Een storm van emotie stak op en het werd duidelijk dat de attractie veel mensen na aan het hart ging. Er werd onder andere besloten om een 'tastbare herinnering' aan het Spookslot uit te brengen. Het idee voor dit boek en het concept ervan kwamen van Jochem Musters, bij de Efteling verantwoordelijk voor het ontwerp van merchandise. Voor het boek deed archivaris Gerrie van Dongen onderzoek in het Efteling Archief, en de redactie over het boek voerde ze samen met Axel van der Ende, die ook de teksten schreef. Voor het beeldmateriaal werden behoudens het archiefmateriaal ook nieuwe foto's gebruikt die werden geschoten door Kris Van de Sande. De productie werd gecoördineerd door Loes Min.
De titel
De zinspreuk Te gast bij de geesten... is jarenlang het bijschrijft geweest op de Spookslot-pagina's in de Efteling-fotoboekjes. Niet toevallig werd deze spreuk dan ook al in 2003 door het Wonderlijke WC Web gebruikt als titel voor hun zeer uitgebreide Spookslot-rubriek.
Stormloop en herdruk
Op 22 augustus 2022, twee weken voor de sluiting van het Slot, maakte de Efteling bekend via een blog dat het boek er zou komen, in een beperkte oplage van 2.500 stuks, en te koop zou zijn vanaf maandag 29 augustus tot uiterlijk 4 september bij de Witte Walvis, maximaal 5 stuks per klant. Er ontstond een storm van protest en teleurstelling bij fans die eerder door de Efteling waren beloofd een 'tastbaar aandenken' te kunnen krijgen, en nu bang waren dat deze oplage op de eerste werkdag dat die verkocht wordt al snel uitverkocht zou zijn. De Efteling deed hier nog een schepje bovenop door via Twitter te antwoorden dat de bedoeling was dat het een exclusief souvenir zou worden en er geen herdruk zou komen. Overigens konden Efteling-medewerkers zich intern inschrijven voor een exemplaar van het boek, waardoor die sowieso al bijgedrukt zouden worden.
Na veel protest keerde de Efteling de volgende dag al deels op haar schreden terug. Het maximum aantal boeken per aankoop werd verlaagd naar 3 en er werd beloofd dat men op basis van de verkoopcijfers in de eerste week zou beoordelen of een herdruk opportuun was.
Niettemin stonden op maandag 29 augustus vele honderden fans vanaf de vroege ochtend te wachten op de Pardoes Promenade om toch zeker te zijn van een boek. Bij het openen van de hekken om 10.00 uur werd er ook wat getrokken en geduwd; hierna bleek bij de Witte Walvis verder niet voorzien in een serieuze vorm van wachtrijmanagement waardoor de chaos compleet was. Pas toen al deze mensen op wanordelijke wijze uren stonden te wachten, maakte de Efteling bekend dat de herdruk er zeker zou komen én dat er per direct online besteld kon worden (hiervoor werd de corona-webshop 't Pakhuys uit de mottenballen gehaald). Uiteindelijk zijn gedurende de eerste ochtend alle boeken van de eerste druk verkocht.
Via de webshop konden de pin en het boek, beide in maximaal 3 stuks per huisadres besteld en betaald worden tot uiterlijk 4 september. De herdruk kon vervolgens in november en december 2022 worden opgehaald in de Efteling, of worden opgestuurd tegen bijbetaling.
Uiteindelijk zijn er naast de eerste druk zo'n 1.500 exemplaren besteld door medewerkers en 6.000 via de webshop, wat de uiteindelijke oplage op ongeveer 10.000 brengt.[1]