| Slakkenmonorail | |
|---|---|
 | |
| Vooraanzicht van een Slak op de Monorail | |
| Locatie | Marerijk |
| Type | Monorail |
| Ontwerp | Ton van de Ven |
| Bouwer | Vekoma (baan en karretjes) CariPro (elektromotoren) |
| Geopend | 12 april 1990 (trappers) 13 april 1995 (elektrisch) |
| Thema | Het Volk van Laaf |
| Muziek | René Merkelbach |
| Figuren | 2 Laven die buiten de monorail niet te zien zijn |
| Hoogste punt | 3,55 meter |
| Baanlengte | 450 meter |
| Ritduur | 7 minuten |
| Aantal gondels | 25 gondels |
| Attracties | |
De Monorail, ook wel het Slakkenspoor genoemd is een attractie die bezoekers in staat stelt om het Lavenlaar van bovenaf te bekijken. Het is één van de weinige attracties in de Efteling die simpelweg vernoemd is naar het attractietype.
De baan, waarover vijfentwintig tweepersoons-slakken voortglijden, is 450 meter lang en voert bezoekers op drieënhalve meter hoogte door het hele dorp. Elke Slak heeft een eigen naam, in traditionele Laafstijl allen beginnend met de letter L: Lob, Len, Lub, Laf, Lar, Lif, Lor, Lab, Lak, Lef, Lus, Les, Lijb, Lil, Log, Lol, Lur, Lel, Lis, Lijs, Lal, Lijl, Lok, Lov en Luk.
De Monorail werd oorspronkelijk gebouwd door Vekoma, de latere aanpassingen werden gedaan door de eenmansfirma CariPro.[1]
De Monorail behoort tot de enkele Eftelingattracties die niet toegankelijk zijn voor mindervaliden, omdat bezoekers bij een storing via een ladder hun slak moeten kunnen verlaten.
Inhoud
Het ritverloop
Een ritje in de Monorail begint vlakbij de toegangspoort van het Lavenlaar. Direct rechts van de ingang van het dorp vinden we de wachtrij, die buiten een korte meandering bevat, en vervolgens via een wenteltrap in het Slakkenhuys naar het instapperron leidt. Hier binnen klinkt een door René Merkelbach voor deze locatie gecomponeerd deuntje.
Eenmaal in de knusse, kleine instapruimte aangekomen kunnen bezoekers kiezen uit drie poortjes, waarna er plaats wordt genomen in een Slak. Links van de baan is een 'controlehokje' te vinden, waarin een olijke Laaf (een kopie van een Laaf in het Brouwhuys) achter de knoppen en hendels van het besturingspaneel zit.
De rit voert de bezoekers grotendeels door de openlucht, maar ook doorkruist de Monorail enkele huisjes, te beginnen met het Lonkhuys. Hier is binnen niet zoveel te zien, maar wie een blik naar boven werpt kan genieten van de fraaie constructie van het vleugelhelmdak. Even verderop hobbelt je Slak door het Leunhuys, waardoor je Laaf Lektriek en zijn twee kameraden van dichtbij kunt bekijken. Het laatste huisje waar de Monorail doorheen rijdt is het Lavelhuys, en hier is Lorrenloet te vinden: de enige Laaf die uitsluitend te zien is vanuit de Monorail.
Het is niet louter Laaf wat de klok slaat in de Monorail: op weg naar het Lavelhuys komt de baan vlakbij de rand van het Lavenlaar - tevens de buitenmuur van het park. Vanuit je Slak kijk je hier helaas een tijdje recht op de naastgelegen Europalaan, met langsrazende auto's en allerhande reclameborden.
Aan het einde van de rit voert de route je terug naar het Slakkenhuys, waarbij er vaak sprake is van een opstopping van Slakken. Nadat je bent uitgestapt leidt een trap naar beneden het Slakkenhuys uit en sta je weer op vaste grond.
De Slakken
De slakken bieden steeds plaats aan twee inzittenden op een hardplastic rood bankje. Het huisje van de slak overhuift de zitplaatsen; achterin is een rond raampje waardoor je kunt zwaaien naar de slak achter je. Voorop in het midden van het voertuig is de kop van de slak te vinden die is voorzien van twee tentakels met vrolijke rode bolletjes. De ogen zitten lager in de kop op een meer antropomorfe plek, en dus niet op de tentakels zoals bij een tuinslak. Het huisje is beige met bruin en strepen, vroeger meer geel met stippen. Aan de onderrand van de voertuigen zit de 'voet' van de slak als een soort gordijntje. Deze gordijntjesvorm zien we vaak terug in het Lavenlaar. Van de Ven bedacht zulke decoratieve gordijntjes zelfs voor aan de supports van de monorail maar deze werden niet uitgevoerd.
Geschiedenis
Achtergrond
Het transportsysteem, waarbij voertuigen zich over een enkelrailig spoor voortbewegen, werd ontwikkeld aan het begin van de negentiende eeuw. Monorails hebben in de loop der jaren hun weg naar de meeste attractieparken gevonden, vanwege de vele voordelen die het systeem biedt. Het spoor kan middels palen verhoogd worden, waardoor het traject van de monorail vrijwel geen grondruimte inneemt en de infrastructuur van een park niet bijzonder veel verstoord wordt. Ook is het systeem tamelijk geruisloos.
Bezoekers die een rondje door de Efteling wilden rijden konden al sinds 1969 gebruik maken van de Stoomtrein, waardoor de noodzaak voor een monorail niet zo groot was, nog afgezien van het feit dat het systeem niet bijzonder goed bij de uitstraling van het park paste. Niettemin ontstond bij de totstandkoming van het Volk van Laaf de behoefte om een attractie aan het Lavenlaar toe te voegen, waarbij de keuze voor een monorail alsnog werd gemaakt.
Ontwerp tegen wil en dank
De monorail was in eerste instantie geen onderdeel van het ontwerp voor het Lavenlaar. De directie vond het Lavenlaar, dat ten koste ging van de Speeltuin, echter te statisch en Ton van de Ven kreeg de opdracht om een transportsysteem aan het ontwerp voor het dorpje toe te voegen.
Van de Ven zette zich dus tegen wil en dank aan dit project en kwam uit op een minimaal aanwezige monorail. Zijn opzet was om het geheel 'zo saai mogelijk' te maken, waarbij er onderweg niet al te veel te zien is. Hiermee wilde hij voorkomen dat bezoekers dachten dat dit dé attractie van Laaf was, en daarmee de rest van het dorpje links zouden laten liggen. De rails probeerde hij zoveel mogelijk te camoufleren middels het nog altijd aanwezige golfpatroon en haagbeuken rondom de pilaren.
Van de Ven ontwierp de karretjes in de vorm van reusachtige, vriendelijke slakken. Hij koos hiervoor door de associatie tussen de "slakkengang" en de levensstijl van de Laven en vaart van de monorail. In de Laafmythologie, zoals verteld in het Loerhuys, worden de diertjes echter niet genoemd. Deze slakken werden eerst door de bezoekers zelf aangedreven, die middels trappertjes met pedalen de Slakken op gang moesten krijgen. Ton van de Ven poogde naar eigen zeggen hiermee de ouders uit de attractie te houden en deze alleen voor kinderen te laten dienen.[2]
Ontwerpen door Ton van de Ven
Ontwerpstudie op zoek naar het gezicht van de slakken
Werkschets met aantekeningen
Elektrificatie
Het zelf trappen leidde al vanaf het begin tot problemen. De kinderen kregen de slakken niet in hun eentje op gang, waardoor steeds opstoppingen ontstonden. Daarom werd in 1995 besloten de slakken automatisch en in een vast tempo te laten rijden, met behulp van door CariPro geleverde elektromotoren.
Bij deze aanpassing is ook de baan wat ingekort: waar je eerst nog een ruime boog om het Slakkenhuys maakte aan speeltuinzijde, om vervolgens aan dezelfde kant waar je het station had verlaten er weer langzaam binnen te rijden, werd dit nu versimpeld en rijd je over de onderhoudswerkplaats van de Monorail aan de achterzijde het station binnen. Er kwam ook een lift voor onderhoud aan de slakken.
Latere aanpassingen
Sinds 2002 speelt in het station een muziekstuk van de hand van René Merkelbach, die daarvoor onder andere de geluiden van piepend rubber, een fietspomp en een traporgel opnam.
Het controlehokje raakte op gegeven moment in onbruik, omdat de medewerker op een kruk op het perron gepositioneerd werd. De plek in het controlehokje van het instapperron werd in eerste instantie ingenomen door een tweede pop van Oermoeder Lot, die hier in augustus 2004 geplaatst werd. De Efteling besloot gelukkig vrij snel dat er binnen het Lavenlaar maar plaats is voor één iconische oermoeder. Deze Oermoeder Lot-pop verdween weer en in het Slakkenhuys stond een poosje een wat armzalige Laaf die door de Efteling gebruikt werd als decoratie op beurzen. Deze werd in januari 2007 vervangen door de huidige Laaf.
In het voorjaar van 2017 werd het Slakkenhuys nog wat verbouwd waarbij de reeds lang redundant geworden gevelopening van de oude spoorindeling werd dichtgemetseld en een deel van de open raampartijen werd voorzien van beglaasde ramen om zo het comfort te verhogen.
In de zomer van 2020 werden de slakken per vijf in onderhoud genomen waarbij ook de kleurstelling wat werd aangepast. Waar de slakkenhuizen eerst geel met kronkelige stippen waren, zijn ze nu bruiner en met strepen, meer als een wijngaardslak. De uitvoering kwam hiermee ook wat dichter bij het oorspronkelijke ontwerp van Ton van de Ven te liggen.
Test met virtuele wachtrij
In augustus en september 2021 werd bij de monorail een test gedaan met een virtuele wachtrij. De gewone meandering was gesloten. Bezoekers konden in de buurt van het station met hun smartphone een QR-code scannen, waarna de Efteling-app actief werd en de wachttijd aangaf. Bezoekers konden dan met hun groep een plek in de virtuele wachtrij innemen, en verder vrij in de buurt rondwandelen. Zodra de wachttijd was verstreken gaf de app een melding, en konden bezoekers naar het station wandelen, de melding in de app aan het personeel daar tonen, en vrijwel direct instappen in de slakken. Juist voor het Lavenlaar, waar veel te ontdekken is tijdens het wachten, werkte deze methode van wachten goed.
De naam
Op de persconferentie van het Lavenlaar in augustus 1989 wordt de monorail aangekondigd met de naam het Slakkegangetje.[3] In de LaafLoop wordt naar de attractie verwezen met Slakkenfiets. Ook de naam Slakkenmonorail wordt vaak gebruikt. In publicaties van het park gebruikt men soms het Slakkenspoor, maar op de parkplattegrond en in de Efteling-app wordt echter naar de attractie verwezen met (daarmee de officiële naam) Monorail.
Kritiek
Het Lavenlaar werd zeer zorgvuldig als volledig dorp ontworpen en is tot in de puntjes aangekleed in een heel specifieke stijl. Het Lavenlaar vormt daarmee binnen de Efteling verreweg het grootste themagebied. Er zijn liefhebbers die het jammer vinden dat de Monorail het enige aspect is dat er niet helemaal bij lijkt te passen. Het transportsysteem zou afbreuk doen aan de verder zo geloofwaardige en esthetisch hoogstaande leefomgeving van de Laven.
Galerij
Wachtrij van de Monorail
Laaf in controlehokje in het Slakkenhuys
Uitzicht op de Europalaan, vanuit de Monorail
Door het Leunhuys, langs het Limoenhuys
Monorail doorkruist het Lavenlaar
Opstopping van Slakken aan het einde van de rit
- ↑ Persoonlijk gesprek met Erik van den Brand, najaar 2010
- ↑ Eftelist: Weg met het Slakkenspoor!, 14 maart 2011.
- ↑ Efteling woonplaats voor oeroude 'Volk van Laaf', Weekjournaal, 31-08-1989
| Het Volk van Laaf | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|