| Efteldingen | |
|---|---|
 | |
| Overzicht Efteldingen | |
| Locatie | Fantasierijk, in het Huis van de Vijf Zintuigen |
| Assortiment | alles |
| Thema | Boeken |
| Ontwerp | exterieur Ton van de Ven, interieur Bas van Rijsbergen (sinds 2025) |
| Geopend | 1995 als De Laatste Graai, 1996 als Efteldingen |
| Kassa's | 11 |
| Souvenirverkoop | |
Dit gaat over de souvenirwinkel bij de entree. Voor het voormalig personeelsblad, zie Efteldingen (personeelsblad)
Efteldingen is een souvenirwinkel gelegen achterin het Huis van de Vijf Zintuigen. Het is de grootste souvenirwinkel binnen het park, heeft het meest uitgebreide assortiment en is vooral populair rondom openings- en sluitingstijd. De winkel heeft een betrekkelijk neutraal thema hoewel als concept het boek centraal staat. Efteldingen is te betreden via twee dubbele schuifdeuren recht tegeneover de toegangspoorten van het park alsook via drie sets deuren tegenover Aquanura.
Inhoud
Omschrijving
De winkel van ruim 400 m² heeft een ronde vorm en is vrijwel volledig rond te lopen. Een gedeelte is ontoegankelijk en dient als magazijn. Het interieur is overwegend Piecks blauw met witte en houten oppervlakten als accenten. Her en der staan schappen met allerlei souvenirs uitgestald, variërend van kleding, knuffels, spellen tot boeken. Bij binnenkomst aan de Aquanura-zijde worden bezoekers begroet door een standbeeld van Pardoes en aan de andere kant van de ruimte staat een paard uit een carrousel.
De centrale blikvanger is een grote, houten boekenkast. De kast is rondom gevuld met knuffels en er kan ook doorheen gelopen worden. De vloer heeft hier een haast psychedelisch schaakbordpatroon, waarbij de vlakken naar het midden lijken te graviteren. Van binnen is de kast open zodat omhoog gekeken kan worden.
De opening in het plafond geeft een blik op de houten constructie van de nok van het dak. Hierin zweeft een boek met op de kaft het Eftelingwapen, waarvan de bladeren in het rond vliegen met daaromheen Efteling-figuren uitgevoerd in papier-maché, te weten op volgorde de Fakir, ruiter Maurits uit Raveleijn, de Fabelvis uit Symbolica, Draak uit Sprookjesboom, en een heks op een bezemsteel. De figuren draaien langzaam in het rond, om het boek heen. Op een grote rol perkament die ze omringt staat de tekst: Hier, in de Wereld vol Wonderen, lijkt de tijd soms stil te staan en komt jouw verhaal tot leven. Zie, hoor, voel, ruik en proef; beleef in het hart van de verwondering, bij het gouden licht van de zon of de zachte gloed van de maan.
De oosthoek van de winkel is roze geverfd en gereserveerd voor snoepgoed en frisdrank. De planken met zuurstokken en lolly's worden halverwege onderbroken door een spiegel met daarin de tekst:
Knibbel,
Knabbel,
Krakeling,
Tijd voor een
versnapering!
Dit gedeelte draagt de naam, als zijnde een shop-in-shop, 'De Laatste Graai'. Het is een reïncarnatie van de "Snoephoek" die al van 2003 tot en met 2007 in Efteldingen te vinden was, terwijl de naam een referentie is naar de oorspronkelijke naam die de winkel bij opening in 1995 had.
De winkel beschikt over elf kassa's, waarvan er één bemand is. De rest zijn zelfscankassa's.
Geschiedenis
Neutraal thema (1995-2006)
Efteldingen werd geopend in 1995, tegelijk met de ingebruikname van het nieuwe entreegebouw Huis van de Vijf Zintuigen. Het droeg toen nog de naam 'De Laatste Graai', maar omdat deze te negatief zou klinken bij gasten, organiseerde de Efteling in december 1995 een prijsvraag voor het bedenken van een nieuwe naam.
'Efteldingen' werd bedacht door twee deelnemers, Floortje Keers en Ria Groenendaal. Ze wonnen elk een diner voor twee personen in de Efteling.[1] Nog voor de officiële opening in 1996 werd de naam Efteldingen geïntroduceerd. In 2025 zou 'De Laatste Graai' toch weer van stal gehaald worden voor een nieuwe hoek met snoep.
De winkel werd geopend in een vrij neutraal thema, met schappen en kasten in wit met rode accenten. De steunpilaren waren ongedecoreerd en de vloer betegeld. De grote kasten hadden de vorm van een dik boek waarin ansichtkaarten werden uitgestald. Buiten, in het overdekte tussenstuk tussen de toegangspoorten van het park en de ingang van de winkel, stond een zelfde boek waar de parkinformatiebrochures in te vinden waren. Hier en daar waren Efteling-decoraties te vinden zoals een zevenmijlslaars, bekend van de Efteling Fietsroute. Ook stonden er enkele met souvenirs gevulde rieten manden.
Centraal in de ruimte, waar tegenwoordig de boekenkast staat, waren vitrines en de kassa's te vinden. Precies in het midden stond een piramidevormige display met daar bovenop een grote stoffen Pardoes-animatronic, zittend op een paddenstoel. De figuur, die eerder werd ingezet op beurzen, werd geleverd door het Amerikaanse V.P. Productions en maakte betrekkelijk eenvoudige bewegingen. Hij draaide zijn hoofd licht heen en weer en wiebelde wat met z'n schoen. De houten constructie in de nok van het dak was aan het zicht onttrokken door middel van een doek.
Het achterste deel van het pand bestaat ook nu nog (deels) uit een magazijn, maar deze was oorspronkelijk groter. Van 1995 tot 2001 werd dit magazijn gedeeld met het etablissement de Smaeckmaker, die buiten, aan de achterkant van het Huis van de Vijf Zintuigen, gevestigd was.
In 2002 werden de kassa's in het midden van de winkel verplaatst naar drie uithoeken, wat de chaos bij de kassa's op drukke momenten moest tegengaan.[2]
Snoephoek
In 2003 kwam er een knalroze "snoephoek", speciaal gericht op de verkoop van verpakte spekkies en ander snoep, als shop-in-shop ontworpen door Marieke van Doorn. Hoewel de snoephoek met de renovatie eind 2007 weer verdween, kreeg Efteldingen in 2025 opnieuw een roze hoek waar snoep wordt verkocht.
Etalages
Vanaf de opening had Efteldingen etalages met ieder een eigen attractiethema, waaronder voor Fata Morgana, Droomvlucht, het Volk van Laaf en het Spookslot, met in één van de etalages een vertaling van het lied “Heigh-Ho” uit Disney’s Sneeuwwitje.
- Etalages Efteldingen in 1996
De etalages in 1996
Pardoes
Laaf
Holle Bolle Gijs
Piraña
Fata Morgana
Spookslot
Droomvlucht
Later kwamen er etalages die het meer algemene souveniraanbod als thema hadden, zoals een etalage vol strandartikelen. In 1998 werd de Spookslot-etalage omgevormd tot Carnaval Festival en werd er een etalage omgevormd tot Vogel Rok-thema. Drie jaar later, in juni 2001, werden de etalages vernieuwd. Er kwam o.a. een etalage voor het Sprookjesbos, en er kwamen drie Pieckmuisjes te wonen. Aanpassingen aan de etalages vonden ook plaats toen PandaDroom opende in 2002, in 2004 en toen Loeki de Leeuw zijn intrek in Carnaval Festival nam in 2005.
Pardoes-thema (2007-2025)
Op de snoephoek na bleef de winkel vrij neutraal van thematiek, tot deze in december 2007 werd gerestyled in een algemeen Pardoes-thema naar ontwerp van Sander de Bruijn.
Er kwamen nieuwe schappen, uitgevoerd in donker hout met grote krullen en houten knopjes. Bovenop ieder schap werd een goudkleurige Efteling-E aangebracht. De losse schappen waren lage, brede kasten die gericht stonden naar het midden van de winkel terwijl die aan de muren bestonden uit planken met patronen van minimalistische Efteling-vormen, conform de huisstijl van destijds.
In het midden van de winkel kwam een nieuwe piramidevormige kast van hout, met daarop een standbeeld van Pardoes, die met een Twinkeltoorts omhoog wijst. De nok van het dak werd volledig aan het zicht onttrokken met een vals plafond, met daarop een grote twinkel boven Pardoes en eromheen een blauwe sterrenhemel. Op de rand van het plafond kwam wederom een print van Efteling-patronen.
De kassa's werden verplaatst naar naast de schuifdeuren richting de uitgang van het park. Aan beide kanten kwamen drie kassa's, zes in totaal. Erachter kwamen schappen met verschillende kleine producten en souvenirs.
Ook kwamen er naamborden boven beide ingangen: grote ovale borden in rood met daarop in sierlijke letters 'Efteldingen'. De beginletter was hierin een ouderwetse Efteling-E, zoals geïntroduceerd in het logo van 1964. De bovenste raampjes werden voorzien van glas-in-lood-bestickering.
In februari 2018 werd in de winkel een oplaadstation voor mobiele telefoons geplaatst. In december van dat jaar werd het souvenir de Magische Twinkeltoorts geïntroduceerd, waarmee bezoekers op verschillende plekken in het Fantasierijk middels 'twinkelmomenten' effecten konden activeren. Een daarvan was te vinden in Efteldingen, waar de toortsen ook te koop waren. Bij het activeren lichtte de Twinkeltoorts van het Pardoes-beeld evenals het plafond even op.
In februari 2020 werd het aantal kassa's uitgebreid van zes naar acht. In mei 2023 werden enkele hiervan omgebouwd naar zelfscankassa's.
- Efteldingen in 2024
Naambord
Overzicht
Pardoes-beeld
Schappen aan de rand
Schappen centraal
Zelfscankassa's
Efteling-patronen
Magazijn aan de achterkant (tot 2001 Smaeckmaker)
Etalages
In mei 2008 werden enkele etalages uitgerust met grote tekeningen van Henny Knoet over het Pardoes-legendarium, als ondersteuning van Pardoes-merchandise.
In juli 2016 werden de etalages voorzien van bewegende, tweedimensionale figuren uit de televisieserie Sprookjesboom. Wolf, Heks, Roodkapje, Langnek, Draak, Klein Duimpje, Reus, Fakir en Assepoester geven acte de présence als getekende figuur met elk een eenvoudige, herhalende beweging. Zo strekt Langnek zijn nek, zweeft de Fakir rond en klauwt de Wolf.
In de laatste jaren krijgen enkele van de etalages kortstondig een andere invulling. Zo werden in 2023 etalages gewijd aan het servies van Blond Amsterdam en de LP Wonderlijke Klanken. Tijdens Winter Efteling 2022-2023 en 2023-2024 werden decoraties in wintersferen geplaatst. Tijdens het hoogseizoen van 2024 wees een van de etalages op het bestaan van het Zomerstrand.
- Selectie etalages Efteldingen in 2007-2025
Pardoes en Sterrenkamer (2008)
Pardijn en Hartenhof (2008)
Wonderlijke Klanken (2023)
Renovatie 2025
Vanaf 6 januari 2025 ging de souvenirwinkel wederom op de schop. Een verbouwing van bijna drie maanden was nodig om Efteldingen te moderniseren en restylen vooruitlopend op de komst van het Efteling Grand Hotel en Eiland van de Vijf Zintuigen.
Het exterieur werd rondom opnieuw in de verf gezet, in dezelfde kleuren als die in 2024 reeds zijn toegepast op het Huis van de Vijf Zintuigen. De ingang aan de kant van het voormalige Dwarrelplein verdween, deze schoof een paar meter met de klok mee op om sindsdien bezoekers komend uit de richting van Aquanura te verwelkomen. Boven de nieuwe ingang werd de naam van de winkel, in de avond van achter verlicht, in Anton Pieck-lettertype aangebracht.
Om meer winkelruimte en plek voor de nieuwe ingang te creëren werd een deel van het magazijn opgeofferd. De opzet werd ruimer: de grote houten schappen verdwenen alsook de wanden voor de etalages zodat via de nu folie-loze ramen veel licht naar binnen valt.
Bas van Rijsbergen ontwierp het nieuwe interieur met de grote houten boekenkast als middelpunt. Het vals plafond, dat in 2007 was geplaatst, werd opengebroken zodat weer in de nok van het dak gekeken kan worden en hierin de decoraties (gemaakt door Fisheye uit Wetteren) konden worden aangebracht. De vijfde papier-machéfiguur, de heks, arriveerde pas enkele maanden na de heropening.
Tijdelijke Efteldingen
Vanaf 8 januari werd tussen het Huis van de Vijf Zintuigen en het Efteling Theater in een houten blokhut een tijdelijke Efteldingen in gebruik genomen. De overbrugging van twee dagen was nodig om een deel van het assortiment, inclusief Pardoes-beeld, te verhuizen. Op 14 april, kort voordat de verbouwing was afgerond, werd de pop-up store weer opgeheven en de dag erna ontmanteld. Het Pardoes-beeld werd ook weer in de nieuwe winkel geplaatst, niet ver van waar hij oorspronkelijk stond.
- De blokhut in beeld
Exterieur
Overzicht
Kassa
Meeverhuisd Pardoes-beeld
- ↑ Efteldingen (personeelsblad): 'Prijsvraag!', december 1995
- ↑ Wonderchat: Nieuwsarchief maart 2002
| Souvenirwinkels | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|