Een rookzone is een speciaal voor rokers aangewezen locatie waar tabaksproducten gebruikt mogen worden in een verder rookvrije omgeving. In de Efteling is het verboden te roken, met uitzondering van speciale rookzones, waarvan er tien zijn in het Efteling Park. Ook elektronische sigaretten en andere tabaksproducten in welke vorm dan ook zijn buiten deze zones niet toegestaan. Bij de verblijfsaccommodaties zijn ook vier rookzones, daarnaast mag je op het eigen terras van je vakantiehuisje ook roken.
Inhoud
De rookzone
Een rookzone ligt meestal uit de directe loop of wat van het hoofdpad af, en wordt aangeduid middels een klein rond bruin bordje op een bruingebeitste paal met een pictogram van een sigaret. Soms is er nog een paadje vanaf de hoofdroute naar de zone dat bestraat is met rode baksteen.
De standaard rookzone bij de Efteling is een vierkant oppervlak bestraat met grote grijze betontegels. Hij is omheind met coniferen- of soms beukenhagen waarin middenvoor een entree is gemaakt. Achter deze entree staat ook weer een haag als een coulisse zodat de rokers niet zichtbaar zijn vanaf buiten de zone. De idee is dat rokers niet alleen apart staan, maar het roken zelf ook minder of niet zichtbaar is voor kinderen die dat daardoor niet als 'normaal' gaan zien. Er staat een paal in voor as en sigaretten, en er is verlichting van een (per omgeving verschillende) lantaarnpaal. In de nabije omgeving hangen aan lantaarnpalen kleine verwijsbordjes met hetzelfde pictogram en een pijl.
Locaties
Op de parkplattegrond worden ze aangeduid middels een rond pictogram van een sigaret op witte achtergrond, voorzien van een groene rand. Ook in de Efteling-app zijn ze te vinden.
Efteling Park
- Parkeerpromenade / Huis van de Vijf Zintuigen
- Theaterplein tegenover de ingang van het Efteling Theater
- Achter Bäckerei Krümel aan de Wandelroute Ruigrijk
- Aan het pad tussen Pirañaplein en Baron 1898
- Het veld achter de Python nabij Station de Oost
- Aan het paadje achterlangs De Meermin richting Halve Maen
- Links naast Jokies Wereld
- Bij het verlaten pleintje achter het Anton Pieckplein en Volk van Laaf
- Aan het uitgangspad van Droomvlucht
- Buitentoiletten Polles Keuken aan de Pardoes Promenade
Parkeerpromenade / entree
Theaterplein
Achter Bäckerei Krümel
Nabij Baron 1898
Python
De Meermin
Jokies Wereld
Anton Pieckplein
Droomvlucht
Pardoes Promenade
Verblijfsaccommodaties
- Voor de ingang van het Efteling Wonder Hotel
- Bij de kruidentuin van Efteling Loonsche Land
- Links achter het Poorthuys in Bosrijk
- Tegenover het Landhuys in Bosrijk
Efteling Wonder Hotel
Efteling Loonsche Land
Efteling Bosrijk Poorthuys
Efteling Bosrijk Landhuys
Geschiedenis
Roken als norm
Zoals in de gehele samenleving was roken aanvankelijk ook in de Efteling gewoon de norm, en kon er niet alleen overal buiten gerookt worden, maar ook binnen in bijvoorbeeld de restaurants. De Efteling verkocht sigaretten, bijvoorbeeld via sigarettenautomaten.
Dat overal roken normaal werd geacht blijkt wel uit het feit dat attracties in de jaren tachtig en negentig nog expliciet moesten melden dat er tijdens het bezoek niet gerookt mocht worden - tegenwoordig bijna lastig voorstelbaar dat dit niet volstrekt evident was. Sommige bordjes bleven of blijven nog lang hangen, ook al mag je aannemen dat tegenwoordig echt iedere roker wel begrijpt dat het in een volledig geconditioneerd binnentafereel niet de bedoeling is.
Niet roken in het Spookslot
Niet roken in de Fata
Niet roken bij de Nachtegaal
Eerste maatregelen
Het overal kunnen roken is vanaf 2004 stap voor stap teruggedrongen. Per 1 januari 2004 werd landelijk de wet ingevoerd die iedereen een rookvrije werkplek garandeert, met een uitzondering voor de horeca. De Efteling besloot dat per 1 april dat jaar het niet meer is toegestaan te roken in alle binnenruimtes, waaronder ook de horeca in het park en hotel. Ook stopt De Efteling op die datum met de verkoop van tabak; de laatste twee sigarettenautomaten waren op dat moment nog te vinden bij het Efteling Theater en in 't Gemack.
Het beperken van roken in de buitenruimte in de Efteling startte per 1 april 2017. Op die dag werd samen met de andere leden van branchevereniging Club van Elf een nieuw landelijk beleid rond roken in pretparken geïntroduceerd, waarbij roken in alle onoverdekte wachtrijen verboden is - plekken waar mensen gedwongen dicht op elkaar staan. Daarnaast werd in het hele Sprookjesbos roken verboden (danwel ontmoedigd, daarover waren de signalen niet consequent), met uitzondering van drie rookzones langs de route in het bos.
Rookzones sprookjesbos
De drie rookzones die tussen 2017 en 2022 in het Sprookjesbos te vinden waren werden aangegeven met een klein bordje met sigaret dat rooklustige bezoekers de juiste richting op wees, en hadden een peukenpaal om te zorgen dat rokers hun peuk niet op de grond deponeerden. Bij de toenmalige ingangen van het bos, de Heksenpoort, de Soldatenpoort en de uitgang, wezen teksten en pictogrammen op vuilnisbakken, in vier talen, op de aanwezigheid van de zones en het feit dat men elders in het bos niet mag roken.
Door de Efteling werd verder niet actief gehandhaafd op dit verbod.
- Rookzones Sprookjesbos, 2017-2022
Aan het pad tussen Roodkapje en De Kleine Zeemeermin, weg van de hoofdroute van het Sprookjesbos;
Rechts naast Kleyne Klaroen onder het afdakje naast Opa Gijs;
Tegen de gevel van het Sprookjesstation, op de route na De Nieuwe Kleren van de Keizer.
Algeheel rookverbod
Vijf jaar later was de weerstand tegen rookoverlast in de Efteling niet afgenomen. De landelijke campagne Rookvrije Generatie van drie goede doelen (Hartstichting, Koningin Wilhelmina Fonds en het Longfonds) zette zich in om voor kinderen een wereld te creëren waarin roken niet meer normaal is, en lobbyde bijvoorbeeld voor rookvrije schoolpleinen en speeltuinen. De Efteling besloot zich hierbij aan te sluiten en roken overal buiten te verbieden. De campagne adviseerde het park bij de realisatie van het verbod, en de nieuwe regels gingen in bij de start van de Winter Efteling 2022-2023, op 14 november. Overal in de Efteling is het nu verboden te roken, behalve in de speciaal aangewezen rookzones. Medewerkers zullen mensen die hier kennelijk toch niet van op de hoogte zijn heen doorverwijzen en zij dienen hun sigaret direct te doven.
In de week voor 14 november werden de zones in allerijl aangelegd. Vanaf de opening van de Winter Efteling waren ze gelijk in gebruik. Op de Parkeerpromenade en in het Huis van de Vijf Zintuigen klonk in vier talen een omroepbericht om bezoekers bewust te maken van deze regel:
Beste gast, de Efteling is rookvrij. Roken is uitsluitend toegestaan in de aangewezen rookzones. Dit geldt ook voor vapes en andere tabaksproducten. De rookzones vind je op de plattegrond, en in de Efteling app. Dankjewel en veel plezier!
Half december volgde nog het ophangen van de verwijsbordjes in de directe omgeving van elke rookzone en begin maart 2023 werd de verlichting geplaatst.
Latere verplaatsingen
Omdat de zones snel zijn ingericht voor de ingang van het rookverbod, en soms liggen in een gebied dat op dat moment in ontwikkeling was, zat het er al vanaf het begin in dat sommige zones nog verplaatst zouden worden. Alhoewel de meeste met permanente beplanting zijn uitgevoerd, zijn er ook enkele die zijn samengesteld uit heggen in plantenbakken, wat suggereert dat deze zones ook nog niet hun definitieve plek hebben gekregen.
De eerste zone die verplaatst werd was die nabij Baron 1898. Vanwege de werkzaamheden aan Danse Macabre werd deze aangelegd aan de tijdelijk verlegde Spiegellaan die om de bouwplaats heen liep. Toen deze weg in oktober 2024 weer opgeruimd was kreeg de rookzone zijn definitieve plek, aan het pad tussen Pirañaplein en Baron 1898, precies op het punt waar de omgelegde Spiegellaan tot kort daarvoor op dit pad aansloot. De rookzone bij het Efteling (Wonder) Hotel werd in de winter van 2025 opnieuw aangelegd, tegelijk met het omklappen van de ingang van het hotel naar de andere zijde.