Efteling Symphonica

Efteling Symphonica is de Aquanura-show die vanaf 11 december 2024 ten beste wordt gegeven op de Vonderplas.

Het is een geheel nieuwe show die de eerdere shows vervangt. Hij maakt gebruik van nieuw geïnstalleerde verlichting en effecten en wordt ondersteund door grote lantaarns, de 'Bakens van Licht'.

De show

Introductie en kader

In de show worden de vijf rijken achtereenvolgens bezocht, en uit elk rijk zijn verschillende muziekstukken te horen. De volgorde is enigszins chronologisch, in de zin dat begonnen wordt met het Marerijk en de muzikale paddenstoelen, en geëindigd met het Fantasierijk en het Eiland van de Vijf Zintuigen, maar de tussenliggende rijken en muziekstukken passen verder niet in de parkchronologie.

De show start met het geluid van het opwinden en tikken van een klok en een introductie, waarin een meisjesstem de show aankondigt:

Lieve Efteling-avonturier - welcome, listen. In dit meer van fantasie borrelen wonderlijke melodieën op, aangezwengeld door de grote, magische pendule. It's time for musical memories. Sst, het gaat beginnen! Maak je klaar voor de betovering.

Het zet de toon voor de rest van de show, waarin veel meer dan eerder nu ook spraakfragmenten zijn opgenomen. De tekst maakt ook al gelijk duidelijk dat het geheel is opgehangen aan het thema van een uurwerk, net als andere elementen rondom het Eiland van de Vijf Zintuigen.

Hierna volgt de algemene kaderende muziek van de show: in tegenstelling tot de eerdere shows is dit niet de muziek van de Kikkerfontein, maar het muzikale thema van het Eiland van de Vijf Zintuigen waar Aquanura op aansluit. De fonteinen zijn gehuld in blauw/groentinten als verwijzing naar de waterpartijen en groene borders (en het algemene kleurenschema) in dit gebied. Een koorpartij en buisklokken voegen de nodige drama toe.

Als overgang tussen de rijken horen we het opwinden van een uurwerk; tegelijkertijd zien we de bakens van licht draaien.

Marerijk

Het eerste rijk dient zich aan, en dat is, hoe kan het ook anders, het Marerijk, met daarin de eerste attractie, de Muzikale Paddenstoelen. Dier deun begint als een speeldoos, om daarna over te gaan in het orkestrale arrangement dat we al kennen van de Eerste Efteling Symfonie. Het water is als was het een paddenstoel met witte stippen erop geprojecteerd.

Over het tweede deel van de paddenstoelenmuziek klinkt de stem van Anton Pieck. Het is zijn bekende uitspraak die hij deed in een televisie-interview in 1968:^[1]

omdat zo'n speeltuin helemaal geen sfeer heeft. En nu is-, de Efteling is van mijn kant bezien een poging om iets te maken voor kinderen dat hun bij blijft en dat sfeer heeft.

Onderwijl zijn er ook projecties van sierlijke ornamenten, als verwijzing naar iets wat een speeltuin sfeer kan geven.

De muziek vervolgt naar die van De Zes Zwanen en er klinkt de stem van Wieteke van Dort zoals bij dat sprookje te horen:

in plaats van wol, gehuld in een stilzwijgen!" Het meisje kwijt zich van haar taak, in al haar eenzaamheid. Zij lacht niet en zij spreekt geen woord, uit liefde toegewijd.

Het water is paars als des meisjes asters, en de Feather Jets vormen zwanen van water.

Het wordt opgevolgd door Droomvlucht - tweede gedeelte van Elfentuin, dat halverwege wordt aangezet met een koor. Veelkleurige fonteinen geven de bloemenpracht weer.

Reizenrijk

Een kort intermezzo van de kadermuziek markeert de overgang naar het volgende rijk: het Reizenrijk. Eerste attractie hier is Carnaval Festival. Het water is in vrolijke primaire kleuren uitgelicht en er zijn projecties van de onvermijdelijke confetti-stippen. Het begint met Harmony de Kwakers (de bronzen kikkers worden groen aangelicht) en er volgen de versies Afrika (groen en bruin van de jungle), Japan (wit met rode stip van de Japanse vlag), Frankrijk (rood-wit-blauw), Italië (groen-wit-rood) en China (rood met geel).

De muziek gaat naadloos over in die van diens buur, Vogel Rok. Donkerblauw en goud uit het kleurenschema domineren het water. Ook de schreeuw (!) van de Rok is regelmatig te horen. Hierna volgt Sirocco. Het wordt even helemaal donker en we horen de ney van de 'roep om avontuur' van Sindbad. Daarna is het water blauw en geel. Fel wit licht en knallende fonteinen zijn blikseminslagen tijdens de 'storm op zee'.

Een intermezzo volgt, want we reizen door naar een Ander rijk.

Anderrijk

Het is even donker als we Max om zijn broertje Moritz horen roepen. Fonteinen spuiten alle kanten op in de chaos die Max & Moritz is. Op het opspuitende water zijn tandwielen uit de koekoeksklokwerkplaats te zien. Sirenes en rode zwaailichten verbeelden de handhavers die onderweg zijn om de kwajongens ter verantwoording te roepen voor een streek. Blauw en groen lijken rond te rennen over de plas. Zoals in de attractie versnelt de muziek voor een tweede ronde, waarmee het een kakofonie wordt die de oren doet tuiten. Aan het eind nog hun moeder (Brigitte Kaandorp): Max und Moritz! Wo seidt Ihr? Where are you? en Meester Lämpel (Pieter-Bas de Jonge): Alles kaput!!.

Een kattenkrijs. De muziek gaat letterlijk vol op het orgel als we aankomen bij Danse Macabre. De lach van de Oosterse Geest (in de wachtrij daarvan nog te horen) galmt rond de vijver. De bewerking van Danse Macabre zoals uit de hoofdshow klinkt in een ingekorte versie. Eerst de solo-viool, verbeeld door blauw en groen licht, vervolgens het hele orkest en de zangkoren. Het geluidje van het Onnoembare klinkt ook nog even.

De laatste attractie uit dit rijk is Fata Morgana met de muziek van de Jungle en het geluid van krekels. Met de gong uit de Troonzaal en met de tekst van de koopman: "Are you English? Deutsche? Français? Hollander? As-Salām!", start het hoofdthema van de attractie ('Harem'). Eerst zoals bekend, daarna gaat die over in een dance-remix (overigens een andere dan de remix die in CARO te horen is). Alhoewel er niet wordt gezongen, zou een toeschouwer onwillekeurig "Wie gaat er mee in de Fata Morgana?" in diens hoofd kunnen horen. De gong sluit de attractie en het rijk af.

Ruigrijk

De algemene kadermuziek brengt ons nu naar het Ruigrijk.

De eerste attractie als je vanaf het Anderrijk komt is Baron 1898. Gustave Hooghmoed (Paul van Gorcum), een samenstelling van het Kleedlokaal en het Loonlokaal:

Kompels! Kompels! ... Delf voor mij het goud, en rijkdom zal u ten deel vallen. Ha ha ha! Glück auf!

Hierna de attractiemuziek, maar dan uitgevoerd in een jazzy stijl. Het water is overwegend rood met hier en daar goud, later wordt het paars.

Deze muziek gaat over in die van Joris en de Draak. Aanvankelijk is die uitgevoerd op doedelzakken, maar verandert later gelukkig in een reguliere uitvoering. Het water is rood- en blauwgekleurd naar de baandelen en de kleuren wisselen elkaar tegen het einde af.

Fantasierijk

Algemene muziek. We gaan over naar het Fantasierijk.

O.J. Punctuel (Jeroen Verheij) zegt Welkom in Symbolica!, Koningszaal-muziek van Symbolica en het water beweegt in sierlijke vormen op hoofdzakelijk wit licht. Dan roept Pardoes (Joey van der Velden): Illumina fantasia! en de boel raakt ontregeld: bonte kleuren vergezellen de muziek die opeens wisselt naar An der schönen blauen Donau van J. Strauß Jr. Pardoes heeft het hiermee behoorlijk in de war geschopt, want dit is een nummer dat niet echt in de Efteling te horen is - alleen bij de Kookstoof in Polles Keuken klinkt er een flard van. Ondertussen horen we Pardulfus en Pardijn uit de attractie, en de muziek keert terug naar het Symbolica-arrangement als Punctuel roept 't Is ongeheurd wat er hier gebeurt!, en er zijn hartenprojecties op het water.

Afsluiting

De algemene muziek volgt in een bombastischer afsluiter met een grote finale waarin alle fonteinen nog een keer de revue passeren. Hierna volgt de uittro met een kabbelend pianomuziekje, met Peter Reijnders' uitspraak van De Magische Klok: Oh, wat een mooie klok was dat, en tot slot de verteller:

Kijk! In sprookjes is alles mogelijk. Droom zacht, sweet dreams...

Toegift

Na de finale start een toegift van enkele minuten. Die bestaat uit een Engelstalige versie van het nummer Rijk der Fantasie uit 2017, in deze versie voor Aquanura ingezongen door OGENE.

Bakens van Licht

De nieuw geintroduceerde Bakens van Licht moeten de bezoeker helpen om te plaatsen naar de muziek van welke attractie die nu luistert. Hiertoe zijn ze voorzien van grote schermen waarop middels stilhouetten, ietwat knipselkunst-stijl van ontwerp, de verschillende attracties uitgebeeld worden terwijl de muziek klinkt en de fonteinen spuiten. Ze passen ook in het 'klokken'thema waarin de overgangen mechanisch lijken te draaien en de uitbeeldingen soms lijken te zijn gedaan middels radertjes.

• Impressie Bakens van Licht
• 

  Paddenstoelen

• 

  De Zes Zwanen: een zwaan

• 

  Droomvlucht: kastelen

• 

  Carnaval Festival: Jokie, Jet & co

• 

  Vogel Rok: poot

• 

  Max & Moritz: opwindsleutel

• 

  Max & Moritz: Boemknaller

• 

  Danse Macabre: vioolsolo

• 

  Fata Morgana: glas in lood

• 

  Baron 1898: hamer en houweel

• 

  Joris en de Draak: zwaard

• 

  Joris en de Draak: water vs vuur

• 

  Het uurwerkthema

• 

  Symbolica: harten en tours

• 

  Finale

Totstandkoming

Voor Aquanura, geopend in 2012, waren in de loop der tijd verschillende shows gemaakt die afwisselend speelden op de Vonderplas. Er waren verschillende redenen om de attractie en diens shows na twaalf jaar opnieuw tegen het licht te houden. Een belangrijke wens was dat de show bij daglicht beter uit de verf zou komen. Het vuur dat gebruikt werd, wilde men vervangen vanwege de duurzaamheidsambitie van de Efteling. Daarnaast ontbrak de muziek van alle attracties die de afgelopen tien jaar waren toegevoegd - en kon het nummer Monsieur Cannibale niet meer gebruikt worden - omdat de attractie weg is, maar ook omdat de licentie rondom het gebruik van het nummer problematisch bleek. Alles bij elkaar besloot de Efteling daarom de twee bestaande shows geheel te vervangen door één nieuwe, actuele show, gebruikmakend van tegelijk vernieuwde technische mogelijkheden van de fonteinen- en lichtinstallatie.

Omdat uit publieksonderzoek bleek dat bezoekers de shows met Efteling-muziek prefereren boven de celebrity-shows van Tiesto en Meeuwis, is wederom gekozen voor een show rondom bekende Efteling-deuntjes.^[2] In de show passeren alle vijf rijken beurtelings de revue. Opvallend afwezige muziek in de show zijn de bekende Efteling-tracks van De Indische Waterlelies, Raveleijn, Villa Volta en De Vliegende Hollander. Er is gekozen voor een eigen gecomponeerd muziekstuk als kader in plaats van het voorheen gebruikte By the Sleepy Lagoon - een muziekstuk dat ook doorgetrokken is naar het Eiland van de Vijf Zintuigen, Grand Hotel en de Prinses op de Erwt. Ook werd gebruik gemaakt van het uurwerk-thema dat ook in de rest van dit gebied terugkomt, om het zo als een eenheid te maken.

Bij het programmeren is dankbaar gebruik gemaakt van de nieuwe mogelijkheden, zoals de Bakens van Licht, moving heads die veel meer kracht hebben en voorzien zijn van Efteling-specifieke gobo-projecties zoals twinkels en hartjes. De inzet van de gobo's is wel gedoseerd om geen overdaad te veroorzaken. Ook is bewust gekozen voor overwegend pastelkleuren, om het Efteling-karakter te behouden.^[3]

De nieuwe muziek werd gecomponeerd door René Merkelbach, de bestaande muziek gearrangeerd door Marco Kuypers en de sound gedesignd door Anouk Verdonk. Het werd opgenomen met het Casco Phil-orkest (eerder gebruikt door Maarten Hartveldt voor Symfonie in het Park) onder leiding van Ernst van Tiel en tonmeister Patrick Lemmens. De opnames vonden plaats in de Daft Music Studios in Malmedy waar dat jaar ook de muziek van Danse Macabre werd opgenomen.

Er is ongeveer één week programmeren per minuut show nodig geweest, totaal zo'n veertien weken. Omdat het programmeren altijd na sluitingstijd plaatsvond, is de show geheel in het donker geprogrammeerd. Op woensdag 11 december ging de nieuwe show in première, nadat die dag er nog de laatste hand aan was gelegd. Pas op 7 maart 2025 was de show voor het eerst voor iedereen -waaronder dus de makers- bij daglicht te zien.