Op diverse plekken binnen de Efteling zijn vendingautomaten, ook wel verkoopautomaten of vending machines, te vinden. Deze verkopen flesjes frisdrank van Coca-Cola (zoals Coca-Cola, Coca-Cola Zero, Coca-Cola Light, Fanta, Sprite en Chaudfontaine). De automaten hebben een front met een speciaal gethematiseerd ontwerp: een prominent groen en blauwe afbeelding van een flesje met op de achtergrond een subtiele skyline van het park. Het ontwerp is er in drie variaties (met een Cola Zero, Sprite of Chaudfontaine voorop).
Locaties
Op de volgende locaties zijn automaten te vinden:
- Op de Efteling Boulevard voor het Huis van de Vijf Zintuigen
- Reizenrijkplein, rechts van Jokies Wereld
- Kinderspoorplein, bij de Flierefluiter
- In de wachtrij van Joris en de Draak (het Kabinet der Strijdlustigen)
- In Bosrijk onder de poort van het Poorthuys, met Bosrijk-front
Geschiedenis
Introductie
Vanaf begin jaren zestig, in ieder geval in 1961 met de komst van 'openlucht-snelbuffet' De Smulpaap, heeft de Efteling drankautomaten in haar park staan.[1] Het eerste type automaat was voorzien van een grote oplichtende glasplaat waar de Efteling zelf haar eigen grafische opmaak achter kon plakken. De eerste invulling bestaat uit de tekst Drinks in krullend lettertype met daaronder afbeeldingen van diverse drankjes.
Deze automaten wierpen echter geen blikjes of flesjes frisdrank uit. Na een keuze te hebben gemaakt voor het soort frisdrank werd in de houder automatisch een kartonnen beker geplaatst waarna de vloeistof geschonken werd. De automaten stonden dan ook enkel bij horecapunten met zitplaatsen of statafels.
Net in gebruik genomen automaat tussen de Kleyne Klaroen en Opa Gijs, 1978
Bij het Stationskoffyhuis, jaren tachtig
Eind jaren 80, in ieder geval sinds 1988, werd de opmaak vervangen. Er kwam een ontwerp van Ton van de Ven: een kabouter die een glas limonade met een rietje omhoog houdt en de teksten Limonade en Drinks. Tevens aanwezig zijn de logo's van de vier soorten drankjes die door de automaat geschonken worden, te weten Coca-Cola, Sprite, Fanta Sinas en Fanta Cassis.
Deze modellen bleven tot ten minste 1993 in gebruik.
Limonadeautomaat bij Wagen Gijs, 1988
Bij de Oase in 1993
Een vendingautomaat anno 1993 bij Het Seylend Fregat
Modernisering
Het huidige type vendingautomaat, waar na betaling een flesje uit komt rollen, werd eind jaren 90 of begin jaren 2000 geïntroduceerd. Het betreft automaten uit de catalogus van Dixie Narco, met standaardbedrukking van Coca-Cola. Tevens werd er een tweede type automaat geïntroduceerd waar chocoladerepen van Mars Inc. (zoals Mars, Snickers en Twix) verkrijgbaar waren.
In het voorjaar van 2004 werden deze automaten opgeleukt met eigen ontworpen prints alsook driedimensionale thematisering. De automaten kregen een hout-look, waarbij de voorkant een zware deur voorstelde met nagels, twinkels en Clubgeheimtaal-tekens. Centraal zat een sleutelgat waardoorheen het oog van een Efteling-figuur te zien was (afhankelijk van de automaat onder andere Pardoes en een buikdanseres uit Fata Morgana. Op de zijkanten was groot het logo van Coca-Cola gedrukt. Het ontwerp was een samenwerking van Robert-Jaap Jansen en Holland Vormgevers.
De chocoladereep-versies werden op een vergelijkbare maar terughoudender manier vormgegeven, met voorop een print van het luikje met de heks van Hans en Grietje.
Rond 2009 werd voor de frisdrank-varianten een nieuw front geïntroduceerd, bestaande uit een avondlijke skyline van het park met daarboven een sterrenhemel, waarin de silhouet van Pardoes te ontdekken viel.
Rond 2015 worden de opdrukken wederom vernieuwd, ditmaal een grote colafles tonend met op de achtergrond de skyline van het park bij daglicht. Op de Parkeerpromenade verscheen een overkapping met drie automaten die samen een drieluik vormden (hoewel deze automaten vaker buiten dan in gebruik zijn).
In december 2018 leverde de voedselwaakhond Foodwatch kritiek op de marketing van Coca-Cola in de Efteling: het ontwerp van de automaten zou te veel gericht zijn op kinderen. Daarop werden in 2019 nieuwe fronts geïntroduceerd met een meer ingetogen uiterlijk. Deze zijn tot op de dag van vandaag in gebruik.
Op de volgende locaties zijn sinds 2004 ook automaten te vinden geweest:
- Dwarrelplein naast ingang Efteldingen
- Diorama in de hal die toegang geeft tot het complex
- In de wachtrij van Fata Morgana
- Bij de Smulpaap
- Bij de uitgang van de Monorail
- Links van de Automatiek bij de Steenbok
De modellen met chocoladerepen zijn inmiddels allemaal alweer uit het park verdwenen.
Een vendingautomaat bij de Smulpaap anno 2010
Op de Parkeerpromenade in 2018
- ↑ "1951 - De Efteling 10 jaar - 1961", document persinformatie door Bob Venmans, uitgave 1961