Met aankondigingsbord naast de deur en poppen achter de ramen (jaren negentig)

Het poppentheater is een gebouw aan het Anton Pieckplein, geopend in 1954,[1] waarin de allereerste vorm van live-entertainment in de Efteling te zien was: de poppenkast. De voorstellingen, in de jaren zestig zo'n 1100 per seizoen, werden vertoond in dit nu voor bezoekers gesloten huisje bij de drinkebroer tussen De Soete Inval en het tegenwoordige Poffertje.

Sjel de Vries in de poppenkast

Het huisje werd op 5 juni 1954 geopend naar ontwerp van Anton Pieck, samen met de rest van het naar de ontwerper genoemde pleintje. De eerste voorstelling, en nog vele daarna, werden gegeven door Efteling-medewerker Sjel de Vries. Die had naam gemaakt als regisseur bij de Kaatsheuvelse toneelvereniging Crescendo, waar ook Theo Hochwald actief was. De Vries werd opgevolgd door Marius Prein met typische Jan Klaassen-stukken.[2] Later werden voorstellingen geschreven en gegeven door Jac. van der Ven (zie verderop).

Ontwerp onuitgevoerde uitbreiding

Dat de attractie populair was bewijst de overweging om het theatertje uit te breiden met een haaks erop te plaatsen bouwvolume (inclusief de overweging om in het dak ventilatie aan te brengen), uiteraard ook naar ontwerp van Anton Pieck. Tot uitvoering van die plannen komt het echter niet. Na verloop van jaren sluit het theatertje echter toch door de veranderende belangstelling van het publiek.

Vanaf 1991 worden er weer dagelijks voorstellingen gegeven in het theater, dat dan nog plaats biedt aan twintig bezoekertjes. Er wordt een nieuw sprookje geschreven, Het Elfje zonder vleugels. Dit blijft zo tot in ieder geval 1993.[3] Ook in 1998 vinden er voorstellingen plaats: een verhaal over hoe Pardoes en Pardijn elkaar hebben leren kennen (incompatibel met de tegenwoordige canon).[4] Het gebouwtje is tegenwoordig alweer vele jaren gesloten en in gebruik als opslagruimte.

De poppenkast in het rekwisietenmagazijn (2022)

De krullerige poppenkast heeft, in zwaarbeschadigde toestand, er nog lang ingezeten. Tegenwoordig (in 2022) ligt het in het Rekwisietenmagazijn.

Jac van der Ven

Jac. van der Ven aan het werk. Kinderen kijken gebiologeerd toe.

Jac. van der Ven was in de jaren vijftig en zestig de bespeler van het theater.

Van der Ven schreef de verhalen zelf en maakte ook de poppen en attributen. Anton Pieck ontwierp de decors en de voorstellingen werden begeleid door muziek van bekende componisten zoals Mozart, Tsjaikovski‎ en Offenbach. Hij gaf ook voorstellingen in het Duits, Engels en Frans. Tijdens de wintersluiting ging hij met zijn shows op tournee door Nederland.

De bekende poppenkastfiguren zoals Jan Klaassen, Katrijn, de agent, de moor, de draak, de koning en de prinses figureerden in de voorstellingen. Opvallend was dat Jan Klaassen niet zoals gebruikelijk een ondeugd en een boef, maar juist een held was.[5]

  1. De Echo van het Zuiden: Een merkwaardige dag in "De Efteling" (8 juni 1954)
  2. Tentoonstelling 'Van Poppenkast tot Theater', Efteling Museum, 2007
  3. Efteling Persmap 1991
  4. "De Stamtafel" op Twitter, op basis van oud videomateriaal op YouTube
  5. Bob Venmans: Het Sprookje van de Efteling (1962), p. 56