Het Kaatsheuvelse R.K. Sport- en Wandelpark was de eerste vorm van recreatie op de huidige locatie van de Efteling. Het werd geopend in 1935 en was, zoals de naam al zegt, een sport- en recreatiegebied voor de bewoners uit de directe omgeving. De bijbehorende stichting 'Sportpark' werd opgericht in 1937 en ging in 1950 over in Stichting Natuurpark de Efteling.

Geschiedenis

Voor de Tweede Wereldoorlog

De ingang van het sportpark op een oude ansicht.
De kinderspeeltuin van het park op een oude ansicht.
Schets voor een toiletblok, 1 mei 1935

De invloedrijke Katholieke Kerk wil in de jaren dertig van de 20e eeuw het harde bestaan van de mensen in de Langstraat (een gebied in Noord-Brabant waar ook de gemeente Loon op Zand onder valt) verlichten door een vorm van vermaak en ontspanning op te richten. In 1933 nemen pastoor F.J. de Klijn en de kapelaan E. Rietra daartoe het voortouw. Samen met de voorzitter van de plaatselijke voetbalvereniging DESK, Jac. Smit, worden de plannen ontwikkeld. Geheel conform het motto mens sana in corpore sano (een gezonde geest in een gezond lichaam) besloot men tot het aanleggen van een aantal sportvelden en dankzij de inspanningen van vijftig plaatselijke werklozen en de Nederlandsche Heidemaatschappij kon op 19 mei 1935 het Sport- en Wandelpark geopend worden.

Het Kaatsheuvelse sportpark bestond bij de opening uit 12 hectare grond; een voetbalveld, twee kleinere oefenvelden, een speelweide en een wielerbaan (die niet als zodanig gebruikt zou worden). Het is officieel gelegen aan de Tramlaan (nu Van Heeswijkstraat), en een laan (later Parklaan) leidt naar de ingang. Al een jaar na opening zorgt de gedrevenheid van kapelaan Rietra voor een flinke uitbreiding in de vorm van een speeltuintje. Deze bestond onder andere uit een hoge glijbaan, een draaimolen, ponybaan en kabelbaan.

Op 9 november 1937 vindt de oprichting plaats van de stichting Sportpark. De maatschappelijke ondersteuning is bijzonder in samenstelling. Naast de kerk, de gemeente en de industrie zetten ook een werkloze, een schoenmaker en een reiziger zich in voor de stichting. Het oprichtingskapitaal is dan ƒ 40,-. Tijdens de Tweede Wereldoorlog blijft het sportpark in gebruik. De voetbalclub De Parktrappers, bestaande uit louter onderduikers, houdt het balletje hoog.

Luchtfoto 1944

Na de Tweede Wereldoorlog

Na de oorlog, in de tijd van de wederopbouw, klinkt de behoefte tot uitbreidingen, onder meer geïnitieerd door deken A.J. van den Brekel, voorzitter van het kerkbestuur in de gemeente Loon op Zand. Men zal zich gaan inspannen om met behulp van het aanwezige natuurschoon en uitbreidingen op toeristisch vlak meer bezoekers van verder weg aan te trekken, want tot dat moment genoot het Sportpark slechts populariteit bij de inwoners van Kaatsheuvel en de directe omgeving.

De voornemens leiden in de eerste jaren na de oorlog niet tot concrete ontwikkelingen. Maar als in 1949 de expositie De Schoen in het Sportpark een bijzonder groot succes blijkt wakkert dit een stevig enthousiasme aan bij burgemeester R.J.Th. van der Heijden, die de potentie van het Sportpark en de omliggende natuur inziet en deze tot wasdom wil brengen.

De gemeente maakt een budget vrij voor verdere ontplooiing van het terrein en ingenieurs L.A. Heijdelberger en A.J. Markvoort ontwerpen een opzet voor een grootscheepse uitbreiding van het park. Wanneer in 1950 de nieuwe stichtingsakte wordt ondertekend, verandert het Sportpark definitief in Natuurpark de Efteling. Een jaar later opende de Efteling met een nieuwe grote speeltuin en een theehuis. De katholieke grondslag was in de beginjaren echter nog steeds merkbaar in het park.