Reliëf op de poort naar de St. Nicolaasplaets

Sint Nicolaas, Sinterklaas of Goedheiligman is een mythisch figuur, beschermheilige van kinderen en hoofdpersoon in het gelijknamige jaarlijkse feest op 5 december.

De heilige

Beeld op de fontein van de St. Nicolaasplaets
Sint in Carnaval Festival

De mythes rondom de heilige gaan terug tot Nicolaas van Myra, in de 4e eeuw bisschop van het gebied tegenwoordig aangeduid als Turkije. Diverse wonderen zijn aan hem toegeschreven, en hij is beschermheilige van diverse bevolkingsgroepen. Het meest prominent is de mythe van de kinderen in de tobbe. Een herbergier doodde drie studenten en stopte hun lijken in een ton. Sint Nicolaas kwam langs en wekte ze weer tot leven. In de loop der jaren werden de studenten in het verhaal steeds jonger tot het over kleine kinderen ging. Dit, gecombineerd met het Sinterklaasfeest, maakt dat hij met name erkend wordt als kindervriend.

Elk jaar rond half november arriveert Sinterklaas in Nederland voor de viering van het Sinterklaasfeest. Men herkent hem aan zijn kenmerkende bisschopsgewaad met rode tabberd en dito mijter, en zijn staf. Hij berijdt een schimmel waarvan gezegd wordt dat die op de daken kan lopen, en wordt vergezeld door een of meerdere van zijn assistenten, de pieten. Er worden cadeaus uitgedeeld en speciaal snoepgoed zoals pepernoten en chocoladeletters verspreid. Een en ander culmineert in pakjesavond, 5 december, waarbij volwassenen zowel hun kinderen als elkander cadeaus geven, vaak voorzien van een (op het afgelopen jaar reflecterend) gedicht of verpakt in een ludieke surprise. Die avond vertrekt Sinterklaas weer naar zijn woonplaats Madrid.

Een enigszins aan Sint Nicolaas verwant figuur is Koning Winter.

In de Efteling

In de Efteling wordt de heilige prominent geëerd: op de sinds 1974 naar hem genoemde Sint Nicolaasplaets staat prominent de Sint Nicolaasfontein: een fontein met bovenop de beeltenis van de goede man in zijn strenge doch rechtvaardige pose. In de poort tot het plein is een gevelsteen met daarin Sinterklaas en de tobbe met de drie kinderen aangebracht.

Op het Station Sint Nicolaasplaets bevindt zich een naambord waarin een silhouet van Sint Nicolaas als treinmachinist te zien is en in de kolentender drie pietjes, en links aan de gevel hangt een klok met daarop twee pieten. Overigens verwijst de naam van het tegenover zijn plein gelegen restaurant Het Witte Paard niet naar zijn schimmel, maar de daar weer achter gelegen in 1964 geopende souvenirwinkel In de Bonte Harlekyn wellicht wel naar een bekend Sinterklaaslied.

Voor zijn rol als beschermheilige van de jeugd is dus ruimschoots aandacht. Aan het volksfeest in zijn naam wordt in de Efteling tot op heden nauwelijks aandacht besteed - mede omdat het park tot 2010 altijd gesloten was als Sinterklaas in het land was.

In 2010 verscheen er een pin van Sint Nicolaas.

Sinds 2011 is in de Holland-scène van Carnaval Festival elk jaar in de week voorafgaand aan pakjesavond een Sinterklaasfiguur te vinden; vanaf 2021 wordt hij vergezeld door zijn schimmel.